Cel: szybciej, lepiej, bardziej efektywnie. ENERGA-OPERATOR wdraża głębokie zmiany wewnętrzne, które pozwolą na stworzenie nowoczesnego operatora systemu dystrybucyjnego w Polsce. Zajmująca ok. jedną czwartą powierzchni kraju spółka jest jednym z 20 Operatorów Systemu w Polsce, największym zintegrowanym spośród firm powstałych w wyniku łączenia dawnych zakładów energetycznych.
– Mamy wszelkie podstawy, by wierzyć, że możemy osiągnąć europejski poziom usług – mówi Leszek Nowak, prezes ENERGA-OPERATOR. – Nasz plan rozwoju zyskał wysokie noty URE, czego dowodem jest akceptacja wysokiego poziomu inwestycji w taryfie, a zaproponowany model zmian otrzymał przychylne opinie autorytetów z branży elektroenergetycznej.
Osiągnięcie zaplanowanego kształtu do 2012 r. wymaga przeprowadzenia sporych zmian, kończących rozpoczętą w 2005 r. konsolidację Grupy.
Ambitne plany kontra historyczna struktura
Przyjęta w roku 2009 strategia spółki, komunikowana hasłem „Nasza pozytywna energia” zakłada przeznaczenie łącznie ok. 7 mld zł w ciągu 6 lat przede wszystkim na inwestycje w decydujący sposób poprawiające bezpieczeństwo energetyczne obszaru, zajmowanego przez ENERGA-OPERATOR oraz poprawę jakości obsługi klientów (szybsze przyłączenia, krótszy czas oczekiwania na przywrócenie zasilania itp.).
W pierwszym roku wdrażania strategii w 2010 roku Urząd Regulacji Energetyki zaakceptował 887mln zł na inwestycje, o 34 proc więcej niż w roku 2009.
Plany obejmują wybudowanie 10,5 tys km nowych linii, a także stałe unowocześnianie i rozbudowę systemów telemechaniki sieci oraz digitalizację zabezpieczeń sieci WN i SN. Pozwoli to na znaczną redukcję czasu przywracania zasilania w momencie awarii.
Wdrożenie oprogramowania do monitorowania i zarządzania siecią (SCADA; SID) poprzedzi istotną zmianę organizacyjną, jaką będzie konsolidacja jednostek zarządzania ruchem z. Zmiana nie nastąpi od razu, w pierwszym etapie nastąpi utworzenie Centralnej Dyspozycji Mocy, prowadzącej ruch sieci 110kV oraz po jednej Regionalnej Dyspozycji Mocy w każdym z Oddziałów, prowadzącej ruch sieci średniego i niskiego napięcia.
– Konsolidacja zarządzania siecią jest w tej chwili światowym standardem w energetyce – mówi Krzysztof Nagórski, kierownik Biura Zarządzania Ruchem ENERGA-OPERATOR SA. – Umożliwiają to nowe technologie komunikacyjne i informatyczne. Dzięki nim można lepiej zarządzać np. brygadami naprawczymi, szybciej lokalizować miejsce uszkodzenia sieci itp.
ENERGA-OPERATOR czerpie w tej materii z dobrych doświadczeń oddziałów płockiego i olsztyńskiego, gdzie ponad 300 tys. klientów obsługiwanych jest przez jedną dyspozycję w trybie ciągłym (Płock) lub w nocy i weekendy (Olsztyn). Przykładem może też być ENDESA w Barcelonie gdzie liniami dostarczającymi energię elektryczną do ok. 4 mln klientów zarządza jedno centrum dyspozytorskie, składające się z dyspozycji wysokiego, średniego i niskiego napięcia.
– Wielu osobom trudno jest zrozumieć, że zmniejszenie liczby dyspozycji przy odpowiednim oprogramowaniu może poprawić jakość zarządzania siecią – komentuje Leszek Nowak. – Warto wiedzieć, że dotychczasowa struktura ma charakter historyczny, odnoszący się do czasów, gdy oddziały naszej spółki były odrębnymi firmami, a rozwój technologiczny nie był tak zaawansowany jak teraz.
Po pierwsze – dystrybucja
Strategia spółki na lata 2009 – 2010 przyjęta przez zarząd spółki zakłada skupienie się na działalności koncesjonowanej, czyli dotyczącej wyłącznie dystrybucji energii elektrycznej. Choć w 2007 r. zakończone zostało rozdzielenie dystrybucji od sprzedaży energii elektrycznej, inne działalności pozostały w obszarze spółki, mimo iż nie są związane z funkcjami realizowanymi przez operatora systemu dystrybucyjnego. Są nimi spółki obsługi pojazdów czy świadczące usługi sprzątania, które w momencie powstawania deklarowały chęć zdobywania rynku i poszerzania portfela zamówień poza grupę ENERGA. Niestety, plany te nie powiodły się, co postawiło obecny zarząd spółki przed koniecznością rozwiązania problemu: utrzymywać i inwestować w spółki nieenergetyczne, czy szukać korzystniejszych ofert na wolnym rynku.
– Oblicze motoryzacji zmieniło się przez lata tak bardzo, że wspieranie spółek transportowych, bez ogromnych inwestycji nie ma sensu – zauważa Marian Kempa, Dyrektor Transportu ENERGA-OPERATOR – Prowadzimy wielki program odnowy floty pojazdów, z których ponad 70 poc. zostanie w ciągu trzech lat wymienionych na nowe, objęte wieloletnimi gwarancjami. Dzisiejszy serwis samochodów osobowych i specjalistycznych musi być wyposażony zupełnie inaczej niż ten sprzed 10 lat, a mechanicy i diagnostycy muszą mieć inne przygotowanie. Dla kilku czy nawet kilkudziesięciu aut utrzymywanie w pełni wyposażonego warsztatu nie jest opłacalne. Stąd decyzja o zakupie tych usług na zewnątrz, w specjalistycznych firmach.
Część pracowników likwidowanych warsztatów znajdzie zatrudnienie w spółkach wykonawczych Energa-Operator. Innym proponuje się przeszkolenie, pracę w innych firmach Grupy ENERGA lub atrakcyjny, sięgający 150 tys. złotych na osobę Program Dobrowolnych Odejść. Podobnie oferty skierowano do pracowników spółki usługowej, zajmującej się głównie sprzątaniem.
Wielkie porządkowanie procesów
Jedną z kluczowych zmian dla organizacji jest przedefiniowanie sposobu zarządzania – z kierowania zróżnicowanymi jednostkami na zarządzanie procesami. Wymaga to ujednolicenia struktury wewnętrznej oddziałów i rejonów spółki.
– Dotychczasowa struktura oddziałów i rejonów nie wynika z obecnych potrzeb spółki – mówi Robert Świerzyński, wiceprezes ds. Organizacji. Nasze oddziały i rejony są zorganizowane w różny sposób i funkcjonują według różnych procesów. W takich warunkach bardzo trudno zarządzać nawet podstawowymi procesami spółki.
O tym, ze struktura wymaga zmian przekonuje wykres, ukazujący dotychczasowe zadania realizowane w rejonach – 41 jednostkach terytorialnych zajmujących się kierowaniem dystrybucją energii elektrycznej, zgrupowanych w 8 oddziałach spółki. Oddziały te były przed konsolidacją w 2005 roku odrębnymi spółkami energetycznymi.
Analiza tabeli 1. (dostępna w załącznikach) wskazuje, iż w niektórych miejscach w rejonach energetycznych znajdowała się także rozbudowana administracja i księgowość.
– W dzisiejszych czasach, dostępu do technologii informatycznych oraz rosnących wymagań związanych m.in. z bieżącym dostarczaniem kierownictwu danych zarządczych istnieje wielka potrzeba ujednolicenia i uporządkowania sposobu zarządzania obszarem księgowości – mówi Artur Resmer, wiceprezes ds. finansów ENERGA-OPERATOR SA .
Wzorem wielu firm działających na polskim i globalnym rynku, funkcje wsparcia jak księgowość, personelem kadry i płace będą skonsolidowane w Centrach Usług Wspólnych, pracujących dla wszystkich spółek Grupy ENERGA. Pracownikom konsolidowanych działów, podobnie jak spółek nieenergetycznych, zostanie zaproponowane przekwalifikowanie lub Program Dobrowolnych Odejść.
Konkurencja – tak, ale kontrolowana
Proponowana przebudowa spółki zakłada również, iż docelowo (nie stanie sie to od razu) prace eksploatacyjne, związane z realizacją inwestycji oraz projektowaniem sieci będą skupione w dedykowanych spółkach, wchodzących w skład Segmentu Dystrybucji. Za budżet przeprowadzanych procesów i ich realizację będzie odpowiadać ENERGA-OPERATOR jako spółka dominująca i odpowiedzialna za realizowanie zadań wynikających z koncesji na dystrybucję energii elektrycznej. Celem tej zmiany jest jasne przypisanie odpowiedzialności za konkretne przedsięwzięcia oraz kontrolowanie kosztów poszczególnych procesów.
Ilustruje to tab. 2 (do pobrania w załacznikach)
Pierwsze tak głębokie zmiany
Głębokie zmiany zachodzące w największej spółce Grupy ENERGA stają się przedmiotem zainteresowania i komentarzy spółek z branży, organizacji związkowych czy samorządów. Dotąd żadna z posiadanych przez państwo spółek nie zdecydowała się na tak gruntowne przemeblowanie.
– Gwarancje pracownicze, wynikające z Umowy Społecznej zostaną w pełni dochowane, zakładamy wyłącznie odejścia pracowników w ramach programu dobrowolnych odejść – zaznacza Robert Świerzyński, wiceprezes zarządu spółki, odpowiedzialny za organizację i sprawy personalne.
Warto pamiętać, że celem zmian jest nie tylko poprawa efektywności, ale sprawne poprowadzenie inwestycji, aby przerw w dostawach energii elektrycznej było jak najmniej, przywracanie zasilania odbywało się jak najszybciej, a klienci możliwie najkrócej czekali na przyłącza.